TỈNH HƯNG YÊN VỚI NGÀY PHÁP LUẬT VIỆT NAM

      Nhằm tạo cơ sở pháp lý đồng bộ, thống nhất, tạo chuyển biến căn bản, bền vững về hiệu quả của hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật, ngày 20/6/2012, tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII đã thông qua Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2013. Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật ra đời đã góp phần bảo đảm sự công khai, minh bạch các chính sách, pháp luật của Nhà nước. Thông qua hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật, mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp đều có quyền và được tạo điều kiện thuận lợi tiếp cận thông tin về pháp luật, qua đó nâng cao hiểu biết và ý thức tuân thủ, chấp hành pháp luật. Điều đặc biệt, Luật đã dành riêng 01 điều để quy định về Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cụ thể, tại Điều 8 Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật quy định “Ngày 09 tháng 11 hằng năm là Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam...” Như vậy, theo quy định của Luật, bắt đầu từ năm 2013, chúng ta có một ngày quan trọng để khẳng định tính thượng tôn của pháp luật. Đây cũng là ngày ban hành Hiến pháp năm 1946 - đạo luật cơ bản đầu tiên của Nhà nước ta, khởi đầu cho tiến trình xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Có thể thấy rằng, sau quy định của Hiến pháp về Ngày Quốc khánh, đây là lần đầu tiên chúng ta có một đạo luật quy định về một sự kiện chính trị, pháp lý được tổ chức hàng năm. Đây có thể coi là một ngày có ý nghĩa lịch sử trong quá trình xây dựng Nhà nước XHCN pháp quyền Việt Nam.

      Ngày Pháp luật được tổ chức để tôn vinh pháp luật, đồng thời tăng cường nhận thức cho mọi người về vai trò của luật pháp trong đời sống hiện đại, tăng cường sự hiểu biết pháp luật và khả năng thực thi pháp luật trong hoạt động quản lý nhà nước, hoạt động kinh tế- xã hội và sinh hoạt hàng ngày của người dân. Thông qua Ngày Pháp luật đã nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của tổ chức, công dân. Đây cũng là cơ sở để tổ chức nhiều hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho cộng đồng thông qua những cách thức khác nhau. Bên cạnh đó, Ngày Pháp luật còn có ý nghĩa giáo dục, đề cao giá trị của pháp luật trong nhà nước pháp quyền, hướng mọi tổ chức, cá nhân tích cực tham gia với hành vi, thái độ xử sự pháp luật đúng đắn.

      Có thể khẳng định Ngày Pháp luật là một hình thức tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật rất hiệu quả, bởi pháp luật quy định cho Ngày pháp luật được triển khai dưới nhiều hình thức khác nhau. Với các hình thức đa dạng, Ngày Pháp luật sẽ giúp cho những chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước đến gần với người dân hơn và dễ dàng đi vào cuộc sống. Ngày Pháp luật sẽ góp phần nâng cao nhận thức của người dân về vai trò của luật pháp trong đời sống xã hội và mục tiêu xây dựng nhà nước pháp quyền của Đảng và Nhà nước ta. Thông qua sinh hoạt Ngày Pháp luật sẽ phổ biến, tuyên truyền đến người dân những văn bản pháp luật, những kiến thức pháp luật mà người dân cần. Bên cạnh đó, các cán bộ làm công tác tuyên truyền pháp luật còn giải đáp những thắc mắc của người dân liên quan đến các lĩnh vực pháp luật, từ đó giúp người dân hiểu được các quy định luật pháp và tuân thủ thực hiện. Ngày Pháp luật còn là cơ hội để người dân, để mỗi cán bộ, công chức, viên chức tham gia thể hiện sự hiểu biết của mình về pháp luật và có những góp ý tham gia vào công tác xây dựng luật pháp, chính sách.

      Trước khi được cụ thể hoá tại Luật, Ngày Pháp luật đã là một hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật sáng tạo được bắt nguồn tại tỉnh Hà Tây trước đây (nay là thành phố Hà Nội). Nhận thấy đây là một mô hình mới, tích cực, hiệu quả cần nhân rộng trên phạm vi toàn quốc, ngày 04/10/2010, Hội đồng phối hợp công tác phổ biến giáo dục pháp luật của Chính phủ đã ban hành Công văn số 3535/HĐPH về việc triển khai thực hiện “Ngày pháp luật” trên phạm vi toàn quốc. Thực hiện sự chỉ đạo của Hội đồng, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và hầu hết các Bộ, ngành đã triển khai thực hiện mô hình này. Sau hơn 02 năm thi hành hiệu quả, mô hình “Ngày Pháp luật” đã chính thức được luật hóa trong Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam với những mục đích, ý nghĩa sau:

      Thứ nhất, thượng tôn Hiến pháp và pháp luật: Ngày Pháp luật được tổ chức hàng năm nhằm tôn vinh Hiến pháp, pháp luật, giáo dục ý thức thượng tôn pháp luật cho mọi người trong xã hội. Với ý nghĩa đó, trong ngày này, mọi tổ chức, cá nhân tập trung nghiên cứu, tìm hiểu pháp luật, góp phần đưa các quy định của pháp luật vào cuộc sông, từ đó lan toả sâu rộng trong đời sống xã hội nước ta.

      Thứ hai, xây dựng niềm tin, tình cảm, thái độ ứng xử phù hợp với quy định của Hiến pháp, pháp luật, ý thức bảo vệ pháp luật của toàn dân.

      Thứ ba, Ngày Pháp luật được tổ chức nhằm đề cao giá trị con người, xây dựng nhân cách, đề cao ý thức làm chủ, tôn trọng kỷ luật, tự do trong khuôn khổ pháp luật; coi trọng các giá trị đạo đức tốt đẹp; ý thức trách nhiệm, nghĩa vụ công dân, lòng yêu nước; xây dựng lối sống, nếp sống văn hoá; bồi dưỡng ý thức và năng lực phát huy giá trị văn hoá dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại là những điều kiện quan trọng góp phần hình thành con người về mặt tâm hồn, nhân cách, để mỗi con người tự ý thức về mình, về cộng đồng, về dân tộc, về đất nước. Đây chính là yếu tố tạo nên sự bền vững của ý thức pháp luật, của kỷ cương, phép nước, tích cực hành động vì một Việt Nam dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh.

      Thứ tư,  nâng cao hiệu quả xây dựng, phổ biến, giáo dục pháp luật và thi hành pháp luật, đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân.

      Như chúng ta đã biết, bản chất của nhà nước pháp quyền chính là tính thượng tôn của pháp luật trong tổ chức đời sống kinh tế, xã hội của một quốc gia. Nhà nước pháp quyền đòi hỏi một hệ thống pháp luật hoàn thiện, bao gồm tính thống nhất, ổn định, minh bạch, công bằng và dân chủ. Tổ chức Ngày Pháp luật sẽ góp phần đáp ứng yêu cầu trên và trở thành một trong những điều kiện quan trọng thúc đẩy tiến trình xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân. Xây dựng nhà nước pháp quyền đòi hỏi việc nâng cao mạnh mẽ nhận thức pháp luật của cán bộ, nhân dân, thể hiện thái độ của các thành viên trong xã hội đối với kỷ cương, pháp luật; là sự đánh giá và ghi nhận tính công bằng của pháp luật. Pháp luật chỉ có thể điều chỉnh tốt nhất hành vi khi được chấp nhận, chấp hành một cách tự nguyện, thực sự trở thành nhu cầu tự thân, có ý thức của mỗi người. Bởi thế, phổ biến, giáo dục pháp luật được coi là khâu đầu tiên của việc thi hành pháp luật, là cầu nối để đưa pháp luật vào cuộc sống. Ngày Pháp luật được tổ chức nhằm động viên toàn dân đoàn kết, nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật, tích cực tham gia bảo vệ pháp luật.

      Đối với việc thi hành pháp luật, việc tổ chức Ngày Pháp luật nhằm động viên toàn xã hội thi hành pháp luật nghiêm minh, công bằng, thống nhất; kiên quyết đấu tranh phòng, chống tội phạm; quan tâm giải quyết khiếu nại, tố cáo; xây dựng nền hành chính trong sạch, tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động hành chính, từ đó nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật, khả năng thực thi pháp luật trong tất cả các hoạt động quản lý nhà nước, kinh tế, xã hội và trong sinh hoạt hàng ngày của nhân dân.

      Thứ năm, tổ chức Ngày Pháp luật nhằm hướng tới việc xây dựng nền văn hoá pháp lý. Như chúng ta đã biết, văn hoá pháp luật rất hiện hữu, được thể hiện hàng ngày ở tất cả các lĩnh vực hoạt động của Nhà nước, cá nhân và xã hội, trong nội dung, thực hành, áp dụng Hiến pháp, pháp luật, trong tất cả các vấn đề liên quan đến con người. Để hình thành nền văn hoá pháp lý, nâng cao trình độ dân trí pháp lý cần phải xây dựng lối sống theo pháp luật. Lối sống theo pháp luật phải được tạo lập trong thói quen ứng xử hàng ngày của con người ở mọi lúc, mọi nơi. Lối sống theo pháp luật đòi hỏi trình độ nhận thức pháp luật, nhận thức về sự cần thiết và giá trị xã hội của pháp luật mang lại cho người dân.

       Tại tỉnh Hưng Yên, trước khi thực hiện Ngày Pháp luật được quy định tại Luật Phổ biến, giáp dục pháp luật, việc triển khai thực hiện Ngày pháp luật trong các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, chính trị - xã hội đã được thực hiện theo nội dung của Quyết định số 1293/QĐ-UBND ngày 05/8/2011 của UBND tỉnh Hưng Yên ban hành Kế hoạch thực hiện Ngày Pháp luật tại các cơ quan, đơn vị, địa phương trên địa bàn tỉnh, theo đó hàng tháng, các cơ quan, đơn vị phải quy định một ngày, một thời gian nhất định trong ngày hoặc lồng ghép vào các chương trình khác của cơ quan, đơn vị mình một thời gian hợp lý và tạo điều kiện để cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của đơn vị được học tập, nghiên cứu văn bản pháp luật. Từ năm 2013, ngoài việc triển khai thực hiện Ngày Pháp luật hàng tháng theo chỉ đạo tại Quyết định số 1293/QĐ-UBND của UBND tỉnh, việc tổ chức triển khai thực hiện Ngày Pháp luật Việt Nam 09/11 hàng năm còn được thực hiện theo hướng dẫn, chỉ đạo của Bộ Tư pháp đã được quy định tại Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật. Việc thực hiện Ngày Pháp luật ViệtNamđã nhận được sự hưởng ứng tích cực của cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân trong tỉnh. Theo thống kê chưa đầy đủ, từ tháng 8/2011 đến nay, nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương trong tỉnh đã nghiêm túc triển khai thực hiện quy định này. Đặc biệt, từ năm 2013, thông qua Ngày Pháp luật được tổ chức trên quy mô toàn quốc, vị trí, vai trò của Hiến pháp, pháp luật trong quản lý nhà nước và xã hội càng được tôn trọng. Các đơn vị đã chủ động, tích cực trong việc dành thời gian nghiên cứu, học tập các văn bản pháp luật. Cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân đã có ý thức hơn trong việc tự tìm hiểu, nghiên cứu những vấn đề liên quan. Thông qua việc thực hiện Ngày Pháp luật, các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước được kịp thời phổ biến đến toàn thể cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và nhân dân; giúp cán bộ, công chức, viên chức nói riêng và nhân dân nói chung nắm vững và thực hiện tốt những quy định của pháp luật; nâng cao ý thức chấp hành pháp luật; thực hiện có hiệu quả công tác đưa pháp luật vào cuộc sống, tạo ra nếp sống sinh hoạt và duy trì thói quen tự giác học tập, tìm hiểu và chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật; nâng cao tinh thần trách nhiệm và hiệu quả thực thi công vụ của cán bộ, công chức, viên chức; góp phần tăng cường quản lý xã hội bằng pháp luật, ổn định tình hình an ninh chính trị và trật tự, an toàn xã hội của địa phương. Đến nay, theo thống kê sơ bộ, trên địa bàn tỉnh đã có gần 50 cơ quan, đơn vị, địa phương (chưa tính cấp xã) triển khai thực hiện Ngày Pháp luật, trong đó cấp tỉnh có gần 40 cơ quan, đơn vị; cấp huyện có 10 đơn vị. Một số sở, ngành như Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Công an tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Giao thông Vận tải, Toà án nhân dân tỉnh, UBND các huyện, thành phố… đã triển khai thực hiện Ngày Pháp luật rất hiệu quả. Riêng Sở Tư pháp, Ngày Pháp luật đã được thực hiện từ nhiều năm nay, qua đó đội ngũ cán bộ chuyên môn thường xuyên cập nhật các văn bản pháp luật có liên quan, áp dụng có hiệu quả trong giải quyết công việc, hạn chế sai sót, đáp ứng nhu cầu của công dân.

      Với trách nhiệm là cơ quan thường trực của Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh, là cơ quan tham mưu giúp UBND tỉnh quản lý nhà nước về công tác phổ biến giáo dục pháp luật, Sở Tư pháp Hưng Yên đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 171/KH-UBND ngày 27/10/2014 tổ chức triển khai Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2014 với các nội dung: Tuyên truyền, phổ biến về mục đích, ý nghĩa của Ngày Pháp luật; phổ biến sâu rộng về vị trí, vai trò, nội dung của Hiến pháp trong quản lý nhà nước và đời sống xã hội; các văn bản pháp luật mới ban hành; tiếp tục thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ Thủ tướng Chính phủ đã giao tại Lễ công bố Ngày Pháp luật năm 2013 phù hợp với chức năng và tình hình của đơn vị, địa phương; đồng thời Sở cũng đã chỉ đạo, hướng dẫn Phòng Tư pháp các huyện, thành phố tích cực tham mưu UBND cùng cấp ban hành kế hoạch triển khai thực hiện tại các cơ quan, đơn vị của địa phương, chỉ đạo UBND các xã, phường, thị trấn thực hiện tốt nội dung kế hoạch đề ra. Bên cạnh đó, để việc thực hiện mô hình này đạt hiệu quả cao, Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp cấp huyện còn in ấn, phát hành nhiều bộ đề cương tuyên truyền những văn bản pháp luật mới, cần thiết với đời sống người dân; cử báo cáo viên xuống trực tiếp tận thôn, xã tuyên truyền những chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và mục đích, ý nghĩa, yêu cầu của Ngày pháp luật để người dân tận cơ sở nắm được.

      Hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2014 với chủ đề “Toàn dân tích cực tìm hiểu và nghiêm chỉnh thi hành Hiến pháp, pháp luật vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, UBND tỉnh Hưng Yên đã ban hành Kế hoạch tổ chức cuộc thi viết “Tìm hiểu Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” và Sở Tư pháp Hưng Yên đã phát động cuộc thi tới toàn thể cán bộ, công chức, viên chức ngành Tư pháp tại Hội nghị triển khai Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2014.

      Được sự quan tâm của các cấp uỷ đảng, chính quyền, sự tích cực, nhiệt tình của đội ngũ làm công tác phổ biến giáo dục pháp luật, việc thực hiện Ngày Pháp luật Việt Nam tại tỉnh Hưng Yên ngày càng phát huy hiệu quả, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân, tạo nếp sống sinh hoạt và duy trì thói quen tự giác học tập, tìm hiểu và chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật; nâng cao tinh thần trách nhiệm và hiệu quả thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, góp phần tăng cường quản lý xã hội bằng pháp luật, ổn định tình hình an ninh chính trị và trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh.